سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

 میزگردی برای نجات خاک از کما...

در میزگردی که در ایسنا با حضور جمعی از اساتید و صاحب نظران  و مسئولان مربوطه برگزار شده به بررسی اهمیت  خاک ، وضعیت فرسایش خاک، عوامل و پیامدهای فرسایش خاک و راه کارهای نجات خاک پرداخته شد. 

انشااله کولانی مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمانشاه گفت: برای تشکیل یک سانتیمتر خاک ۳۰۰ سال زمان نیاز است، لذا دود این سیر قهقرایی تخریب جنگلها، مراتع و محیط زیست به چشم خودمان می‌رود. 

 مهندس کولانی از خاک به عنوان بستر حیات و توسعه پایدار یاد کرد و افزود: مجموع عرصه‌های زراعی و ملی استان کرمانشاه ۲.۷ میلیون هکتار است که حدود یک میلیون هکتار آن اراضی زراعی و باغی و ۱.۷ میلیون هکتار دیگر جنگل و مرتع است که با توجه به پوشش گیاهی ۱.۲ میلیون هکتاری مراتع و و پوشش۵۲۷ هزار هکتاری جنگلی استان نمی‌توانیم بگوئیم آمار فرسایش خاک در استان آمار قابل قبولی در مقایسه با میانگین جهانی است.

وی افزود با بیان اینکه منابع طبیعی میراثی برای آیندگان است و ما مدیون آیندگان هستیم، لذا باید برای حفظ منابع موجود بکوشیم، گفت: باید با اقدامات فرهنگ سازانه جامعه را به سمت حفاظت از منابع طبیعی سوق دهیم و مردم را نسبت به منابع طبیعی به عنوان سرمایه‌های خدادادی حساس کنیم که در این راستا استفاده از ظرفیت‌های ریش سفیدان خیلی می‌تواند ما را به اهدافمان نزدیک کند.

او با اشاره به در برنامه بودن حفاظت از خاک در مجموعه منابع طبیعی و آبخیزداری استان گفت: برای حفاظت از خاک و دیگر منابع طبیعی باید مردم را پای کار بیاوریم، چون تنها با پرسنل منابع طبیعی نمی‌توان به حفاظت از منابع طبیعی امیدوار بود.

مهندس کولانی با اشاره به انعقاد برنامه مشارکتی با فرمانداری‌ها در سطح ۳۷۵ هزار هکتار از منابع طبیعی استان برای پای کار آوردن مردم بومی گفت: با این گونه اقدامات مشارکتی در سال ۹۷ نسبت به سال ۹۶ شاهد کاهش ۸۴ درصدی حریق در عرصه‌های منابع طبیعی استان از نظر سطح بودیم که البته در سال جاری هم با وجود پوشش گیاهی خوب ناشی از بارش‌ها نسبت به سال ۹۷ کاهش ۳۳ درصدی حریق در عرصه‌های منابع طبیعی استان را شاهد بودیم.

کولانی اجرایی کردن پروژه‌های آبخیزداری را در جلوگیری از فرسایش خاک اثرگذار عنوان کرد و افزود: برآورد‌ها نشان می‌دهد با اجرای پروژه‌های آبخیزداری می‌توان میزان فرسایش سالانه خاک را کاهش داد و به متوسط جهانی نزدیک کرد.

کولانی گفت: با اجرای پروژه‌های آبخیزداری علاوه بر اینکه می‌توان از فرسایش خاک جلوگیری کرد، می‌توان از وقوع سیلاب در بارندگی‌های شدید جلوگیری کرد، کما اینکه اگر پروژه‌های آبخیزداری سال گذشته نبود در بارندگی‌های شدید ابتدای امسال جنوب کرمانشاه و بازارچه شهرستان جوانرود زیر آب می‌رفت.

او با اشاره به رشد چشمگیر اعتبارات اجرای پروژه‌های آبخیزداری استان در سال جاری، گفت: در حالیکه سال گذشته مجموع اعتبارات آبخیزداری استان ۲۰ میلیارد تومان بود، به دلیل اهمیت اجرای این پروژه‌ها این مبلغ امسال ۳۸.۵ میلیارد تومان بوده که اخیرا هم حدود هفت میلیارد تومان دیگر به این مبلغ اضافه شده است.

کولانی در پایان گفت: در سال گذشته پروژه‌های آبخیزداری در ۱۴ حوزه آبخیز و در ۱۰ شهرستان در استان اجرایی شد که امسال این تعداد به ۱۹ حوزه آبخیز در ۱۴ شهرستان استان رسیده است .

 

رئیس پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی کرمانشاه گفت : در باب اهمیت خاک اینکه خاک عنصری مهم در طول زندگی انسان است که نقش‌های کلیدی در زندگی آدمی دارد.

،بهشتی رئیس پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی کرمانشاه گفت : خاک یک امانتدار بسیار بزرگ غیرقابل تکرار است که علاوه بر اینکه نقش مهمی در زدودن آلودگی‌ها دارد، می‌تواند به لحاظ ساختار خود خیلی از ذرات و ملکول‌ها را در خود جذب کند. خاک نه فقط آلاینده‌های زیستی را در خود نگه می‌دارد بلکه قادر به تجزیه آن‌ها نیز هست، هرچند نمی‌توانیم به واسطه این لطف خاک هر روز به آلاینده هامان اضافه کنیم.

 

افشین صفوی معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان کرمانشاه به آمار‌های مرتبط با فرسایش خاک اشاره کرد و گفت : براساس آمار‌ها فرسایش خاک در اروپا سالانه ۰.۸۴ تن در هکتار در و در آمریکای شمالی ۴.۹ تن در هکتار است، ضمن اینکه این آمار‌ها در استرالیا ۲.۷۳ تن، در آسیا ۶.۱ تن و در کشور ما ۱۶.۴۵ تن در هکتار در سال است.

صفوی افزود:آمار‌های فرسایش خاک در استان کرمانشاه نشان از فرسایش ۱۲ تن در هکتاری در سال دارند که بیشترین آمار‌های فرسایش خاک هم در سه شهرستان ثلاث باباجانی، قصرشیرین و گیلانغرب دیده می‌شود که عمده این فرسایش خاک را در اراضی زراعی می‌بینیم که به دلیل شخم زدن‌های زیاد اراضی زراعی رخ می‌دهد.

معاون جهاد کشاورزی کرمانشاه گفت : در کشوری مثل استرالیا که آمار فرسایش خاک پایین است، از کشاورزی حفاظتی و روش‌های بی خاکورزی در کشت محصولات زراعی استفاده می‌شود.

 

رضا حق پرست مدیر پروژه ارتقای امنیت غذایی استان کرمانشاه با بیان اینکه بدون خاک حیات در کره زمین مفهومی ندارد، زیرا مهمترین عنصری که به آن نیاز داریم خاک است، افزود: ارزش خاک در برخی از موارد در حد آب و حتی بیشتر از آب هم است، چون مگر می‌شود با آب خالی و بدون خاک غذا درست کرد.

علی بهشتی آل آقا رئیس پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی کرمانشاه با بیان اینکه قسمت بالایی خاک حکم سر به بدن را دارد، گفت: قسمت بالایی خاک چه به لحاظ حاصلخیزی، چه به لحاظ باروری و چه از نظر فعالیت میکروارگانیسم‌ها مهمترین قسمت خاک بوده و به اصطلاح قلب خاک در سرش می‌تپد و همه این‌ها در حالیست که اولین جایی که بیشترین لطمات را می‌بیند، در بالای خاک است.

رئیس پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی کرمانشاه با بیان اینکه خیلی سر به سر خاک می‌گذاریم، گفت: خیلی از کشاورزان با افتخار چندین بار زمین‌های زراعی خود را شخم می‌زنند که اگرچه این کار در کوتاه مدت برای افزایش تولید جواب می‌دهد، اما در بلند مدت به نابودی خاک منجر می‌شود.

او با تاکید بر اینکه با ادامه روند کنونی که سیر قهقرایی خاک را رقم زده خیلی دور از انتظار نیست که خاک‌های ما غیرقابل استفاده شوند، گفت: اگر مسیر کنونی را در برخورد با خاک ادامه دهیم، خیلی جای تعجب ندارد که در آینده نزدیک ناچار به واردات اغلب محصولات کشاورزی شویم.

بهشتی افزود: به دلیل شخم زدن‌های زیاد خاک به ویژه در استان کرمانشاه سنگین شده و کارکردن با آن سخت شده، بگونه‌ای که به جرات می‌توان گفت خاک در بخش مراقبت‌های ویژه و در "کما" است و برای اینکه زنده بماند نیاز به مراقبت دارد.

او اشاره‌ای کوتاه به عوامل فرسایش خاک داشت و با اشاره به فرسایش "پاشمانی" خاک در اثر بارندگی ها، گفت: با بارش تند باران قطرات باران ذرات خاک را از هم جدا می‌کند و این کار علاوه بر اینکه به فرسایش خاک دامن می‌زند، باعث کاهش نفوذ آب به خاک می‌شود.

بهشتی با بیان اینکه فقر پوشش گیاهی نقش مهمی در افزایش فرسایش خاک دارد، گفت: هرچه پوشش گیاهی ضعیف‌تر باشد، ضمن افزایش فرسایش خاک، بروز سیلاب‌های تند نیز اجتناب ناپذیر خواهد بود.

او شخم زدن را در افزایش فرسایش خاک اثرگذار عنوان کرد و افزود: با شخم زدن زمین علاوه بر اینکه کربن خاک که ماده آلی خاک است روز به روز کمتر می‌شود، فرسایش خاک هم بیشتر خواهد شد.

 

رضاحق پرست مدیر پروژه ارتقای امنیت غذایی استان کرمانشاه گفت: فعالیت‌های بشر به ویژه فعالیت‌های چند دهه اخیر برای تامین غذای جمعیت در حال رشد جهان، خاک را در معرض نابودی قرار داده و همه این‌ها در حالیست که هنوز متاسفانه مشکل خاک را جدی نگرفته ایم و تا وقتی بر خلاف قوانین طبیعی با خاک برخورد می‌کنیم باید منتظر پیامد‌های سختش هم باشیم.

علی بهشتی آل آقا رئیس پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی کرمانشاه با بیان اینکه متاسفانه آگاهی و اطلاعات کشاورزان را بالا نبرده ایم لذا کشاورزان برای افزایش عرصه‌های تحت اختیار خود دائما در حال تجاوز به عرصه‌های طبیعی هستند، گفت: برای حفاظت از منابع طبیعی به نیرو‌های بومی نیاز داریم و همه ایرانیان باید سربازان حفاظت از منابع طبیعی شوند و همانگونه که از دارایی‌ها و اموال خود حمایت می‌کنند، از منابع طبیعی هم همین گونه حمایت کنند.

او با اشاره به خالی بودن جای دروسی در باب اهمیت حفاظت از منابع طبیعی در سرفصل‌های درسی آموزش و پرورش گفت: چرا نباید از اهمیت آب، خاک و منابع طبیعی در مدارس به دانش آموزان بگوئیم.

او افزود: صدا و سیما و رسانه‌ها باید با برگزاری میزگرد‌ها و سلسله نشست‌ها و همایش‌های تخصصی در حوزه اقدامات فرهنگ سازانه حفاظت از منابع طبیعی ورود کرده و جامعه را با فرهنگ حفاظت و حراست از سرمایه‌های ملی آشنا کنند.

بهشتی گفت: برای جلوگیری از فرسایش خاک باید استفاده از گاوآهن برگردان دار را کامل از بخش کشاورزی کنار بگذاریم.

افشین صفوی معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان کرمانشاه در پاسخ به این سوال که چرا کشاورزان را از معایب شخم زدن مزارع آگاه نمی‌کنید، گفت: علاوه بر اینکه تجهیزات مورد نیاز کشت بدون شخم اراضی در دسترس کشاورزان نیست، هزاران سال است که کشاورزان اراضی زراعی خود را قبل از کشت شخم می‌زنند، لذا ترویج کشاورزی حفاظتی که مبتنی بر روش‌های کم خاکورزی و بدون خاکورزی است نیاز به اقدامات فرهنگسازانه دارد.

او با اشاره به وارد کردن تجهیزات مورد نیاز کشاورزی حفاظتی به صورت آزمایشی در سال جاری، افزود: در سنوات آتی شاهد توسعه کشاورزی حفاظتی در استان کرمانشاه باشیم.

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان با اشاره به پرداخت تسهیلات برای خرید تجهیزات مکانیزاسیون کشاورزی در سنوات گذشته گفت: در هفت سال گذشته یک ریال تسهیلات ارزان قیمت برای خرید گاوآهن برگردان دار پرداخت نکرده ایم و اولین پرداخت تسهیلات هم به آن دسته از متقاضیانی است که خرید تجهیزات کم خاک ورزی و بدون خاکورزی را در برنامه دارند.

او افزود: با انجام اقدامات ترویجی به جایی برسیم که کشاورزی حفاظتی در سطح قابل توجهی از اراضی استان اجرایی شود و کمترین دستکاری را در طبیعت داشته باشیم.

صفوی گفت: در خصوص اقدامات انجام شده در باب حفاظت از خاک همین بس که خرداد ماه امسال لایحه حفاظت از خاک در جلسه علنی مجلس شورای اسلامی مورد رسیدگی و نهایتا با تایید شورای نگهبان به عنوان قانون حفاظت از خاک به تصویب رسید و بر اساس این قانون وظایف برای دستگاه‌های مختلف در موضوع حفاظت از خاک مشخص است که این اتفاق در کشور نویدبخش رخداد‌های خوبی در حوزه حفاظت از خاک خواهد بود.